Inloggen

De rol van de mentor

De afgelopen jaren heb ik voor WellBased meer dan 80 middelbare scholen bezocht om meer inzicht te krijgen in de rol van de mentor en de invulling van het mentoraat. Wat mij opvalt is dat er veel verschillende opvattingen zijn hierover. Maar op basis van de gesprekken die ik heb gehad, is er wel degelijk een rode draad te ontdekken.

Inhoudsopgave

Wat is de rol van mentor?

In essentie is de rol van de mentor op de meeste scholen hetzelfde: de mentor begeleidt gedurende een schooljaar leerlingen met als belangrijkste doel dat zij het leerjaar met succes afronden en overgaan naar het volgende schooljaar of in het examenjaar hun diploma te halen. Op veel scholen heeft elke klas hiervoor een eigen mentor. Daarnaast is er een nieuwe ontwikkeling, met name in de bovenbouw, dat een mentor aan individuele leerlingen wordt toegewezen of dat leerlingen hun eigen mentor mogen kiezen.

Welke taken behoren tot het mentoraat?

Een mooi en helder antwoord op deze vraag kreeg ik toen ik deze stelde aan Silke van Helden, afdelingsleider op het Park Lyceum in Almere. Op deze school gebruiken ze een taakbeschrijving, zodat mentoren weten wat er van hen verwacht wordt. Hierin staat dat je als mentor:

  • in de lead bent wat betreft de begeleiding van jouw leerlingen. Hieronder valt het monitoren van het leerproces, de sociaal emotionele ontwikkeling en loopbaanoriëntatie van leerlingen, maar ook het stimuleren van groepsvorming in de klas, het verzorgen van leerlingbesprekingen, bevorderingsvergaderingen en het begeleiden van de op-, door- en uitstroom van mentorleerlingen. Ook verzorg je de mentorlessen van jouw mentorklas;
  • de spil bent in het web wat betreft communicatie. Dit betekent dat je het eerste aanspreekpunt bent voor leerlingen, ouder(s)/verzorger(s), vakdocenten, het ondersteuningsteam en de schoolleiding. Daarnaast onderhoud je pro-actief contact met ouder(s)/verzorger(s) en indien nodig ook met het ondersteuningsteam en ketenpartners als jeugdhulp, Passend Onderwijs, leden van het ZAT en de politie;
  • pro-actief de aanwezigheid, het leerproces en het welzijn van jouw mentorleerlingen monitort en indien nodig gericht actie onderneemt.

Op de meeste scholen waar ik ben geweest, komen de taken van de mentoren grotendeels overeen met deze taakbeschrijving. Het geeft echter wel ruimte voor interpretatie en daarbij zag ik dat mentoren vooral kiezen voor wat bij hen past in combinatie met wat de behoefte is van hun leerlingen.

Mentor, coach of mentorcoach?

Ook hoorde ik op een aantal scholen andere benamingen dan ‘mentor’, zoals ‘coach’ of ‘mentorcoach’. En er zijn scholen waarbij leerlingen zowel een coach als een mentor hebben. De term ‘coach’ wordt dan vooral gebruikt om de persoonlijke begeleiding van leerlingen te benadrukken, waarbij leerlingen regelmatig 1-op-1 worden begeleid, zowel in het leerproces, bij hun sociaal-emotionele ontwikkeling als bij hun loopbaanoriëntatie. Op scholen waar leerlingen naast een coach ook een mentor hebben, is het de taak van de mentor om de klassikale mentorlessen te verzorgen en de klas als groep te begeleiden.

Die rolverdeling tussen coach en mentor zie ik ook terug op scholen die kiezen voor de term ‘mentorcoach’. In de taakbeschrijving staat dan dat de mentorcoach vanuit de mentorrol de mentorlessen verzorgt en vanuit de rol als coach de leerling persoonlijk begeleidt. Op deze scholen was voorheen vaak sprake van een driedeling in de invulling van de mentorrol: de ene mentor gaf veel persoonlijke begeleiding en gebruikte de mentorlessen vooral voor 1-op-1 gesprekken, de ander koos juist voor veel klassikale begeleiding in de mentorlessen en minder 1-op-1 begeleiding en er waren mentoren die zowel persoonlijke als klassikale begeleiding gaven. Door voor deze nieuwe terminologie te kiezen willen deze scholen meer eenheid creëren in de invulling van het mentoraat.

De mentorles

De praktische invulling van de mentorles is zowel afhankelijk van de school als van de individuele mentoren. Dat is ook niet zo gek als je je bedenkt dat elke leerling en daarmee elke klas, maar ook elke school, anders is. Dat de opvattingen over wat er in de mentorles moet gebeuren hierdoor heel divers is, zal niemand verbazen.

Maar ook hierin is weer sprake van een rode draad wat betreft de onderwerpen die in het mentoruur aan bod komen. Op de meeste scholen is er aandacht voor studievaardigheden, loopbaanoriëntatie, welzijn, digitale geletterdheid, burgerschap en groepsvorming.

De redenen waarom een mentor voor een bepaald onderwerp kiest, zijn echter heel divers:

  • Leerlijn: Als de school een doorlopende leerlijn heeft ontwikkeld of een algemene leerlijn van een mentormethode. Aan de hand van deze leerlijn bepaalt de mentor welk thema aan bod komt.
  • Actueel onderwerp: De mentor kiest een thema dat aansluit bij de vaardigheden die de leerlingen nodig hebben of ontwikkelt hiervoor zelf een les. Bijvoorbeeld het thema ‘plannen’, omdat er binnenkort een toetsweek is.
  • Problemen in de klas: De mentor gebruikt het mentoruur om problemen aan te pakken. Denk aan prestatiedruk, pesten of leerproblemen.
  • Preventie: Om problemen op een bepaald gebied te voorkomen biedt de mentor lessen aan die de vaardigheden van de leerlingen op dat gebied vergroten. Bijvoorbeeld elkaar beter leren kennen om groepsvorming te bevorderen of afspraken maken over hoe de leerlingen met elkaar omgaan.
  • Visie: De mentor heeft een specifiek (lange termijn)doel voor ogen dat hij of zij in een aantal mentorlessen wil bereiken en bepaalt op basis daarvan het thema dat in het mentoruur behandeld wordt.

Conclusie

De invulling van de rol van de mentor verschilt dus per school, maar je ziet ook zeker overeenkomsten. En of het nou gaat om een mentor, coach of mentorcoach: allemaal begeleiden ze ‘hun’ leerlingen gedurende een schooljaar met als doel dat zij met nieuwe vaardigheden, waardevolle inzichten en vol vertrouwen overgaan naar het volgende schooljaar of met een diploma op zak hun (school)loopbaan elders kunnen voortzetten.

Daniel
Daniël de Vries
26 mei 2024

Delen

Categorieën

rol van de mentor
De rol van de mentor
Wat is de rol van de mentor? Wat zijn de verschillen tussen mentor, coach en mentorcoach? En hoe vullen andere scholen de mentorlessen in?
26 mei 2024
Ouderavonden, hoe zorgen we voor impact?
In de jaaragenda van de meeste scholen staat een paar keer een ouderavond gepland. Hoe kun je een ouderavond organiseren op een manier dat deze daadwerkelijk een verschil maakt in de ontwikkeling van de leerlingen?
2 februari 2024

Vind de les die past bij de behoefte van jouw klas!

Offerte aanvraag