Mentorlessen in de brugklas

De gouden weken

De start van het nieuwe schooljaar staat op veel scholen bekend als de gouden weken. Die term wordt ook regelmatig in andere leerjaren gebruikt, maar geldt zeker in de brugklas. Deze periode wil je gebruiken om een fijne sfeer te creëren in de klas, afspraken te maken over hoe je met elkaar omgaat en leerlingen te helpen met het opstarten van hun leerproces op de middelbare school.

Leerlingen die overeenkomsten met elkaar hebben zijn meer geneigd om met elkaar op te trekken. Een leuke oefening om in de brugklas mee te starten is dan ook de volgende: Laat de leerlingen door de klas lopen. Op jouw sein gaan ze met de persoon die het dichtst bij hen staat in twee minuten op zoek naar zoveel mogelijk overeenkomsten.

Voor brugklasleerlingen kan het lastig zijn om tijd te vinden voor het vele huiswerk. Dit zijn ze immers nog niet gewend. Een manier om hen te helpen en structuur te bieden, is door ze een weekplanning te laten invullen. Hierin zetten zij eerst de vaste activiteiten, zoals school, sport, eten, etc. De tijdvakken die overblijven zijn de momenten waarop ze hun huiswerk kunnen maken. Werk hierbij met tijdsloten van 30 minuten per vak. Dit is de optimale tijd om geconcentreerd te blijven.

Wil je jouw leerlingen beter leren kennen? Vraag ze dan om aan jou als mentor een brief te schrijven. Hierin kunnen zij je alles over zichzelf vertellen waarvan ze het belangrijk vinden dat jij het weet. Bijvoorbeeld over hun thuissituatie, sport, bijzondere hobby’s of dingen die op de basisschool zijn gebeurd. Dit biedt mooie aanknopingspunten in het eerste 1-op-1 gesprek dat je met de leerling en de ouders hebt.

Een leerstrategie eigen maken

Na de gouden weken (en op sommige scholen misschien zelfs al tijdens) volgen de eerste toetsen. Omdat de leerlingen dit nog niet gewend zijn, hebben ze nog geen zelfbedachte leeraanpak. Een goed moment om de leerlingen te helpen om zich een leerstrategie eigen te maken. Daar plukken zij de rest van hun middelbare schooltijd de vruchten van.

In april 2024 schreef Sacha van Looveren hierover een interessant blog. Zij stelt dat leerlingen die een leerstrategie goed gebruiken, de volgende fases doorlopen:

1. Weet hebben van een strategie.
2. Het geloof in het nut van de strategie (‘Dit werkt ook voor mij’).
3. Bereidheid om te investeren (tijd en moeite) in het uitproberen van de strategie.
4. Plannen en daadwerkelijk herhaaldelijk uitvoeren van de strategie.

In haar blog geeft Sacha ook tips om leerlingen te helpen deze fases te doorlopen. Hierbij is voor zowel vakdocenten als mentoren een belangrijke rol weggelegd.  Wat jij als mentor in ieder geval in je mentorlessen kan doen is het behandelen van de verschillende leerstrategieën. Laat de leerlingen zien dat de strategie ook voor hen werkt en help ze om succes- en faalervaringen op de juiste manier te labelen. Je kunt hiervoor deze handout uitdelen.

Daarnaast hebben we als WellBased een aantal video’s gemaakt die de leerstrategieën uitleggen, zodat de leerlingen weten hoe ze werken. Ook deze kun je inzetten in je mentorles.

Sociaal-emotioneel

Goed plannen en het gebruik van leerstrategieën kan de hoeveelheid stress die leerlingen voelen enorm verlagen. Maar de brugklas brengt meer uitdagingen met zich mee waarbij je jouw leerlingen wilt ondersteunen. Want de stap naar de middelbare school gaat ook over omgaan met veranderingen en het vinden van een plek in een nieuwe sociale omgeving.

Zo wil je als mentor een fijne sfeer creëren waarin iedereen zich welkom voelt. Door regelmatig aandacht te besteden aan sociaal-emotionele vaardigheden en activiteiten aan te bieden die het groepsgevoel versterken, kun je het welzijn van alle leerlingen bevorderen. Voorbeelden hiervan zijn:

1. Samenwerkingsopdrachten: Groepsprojecten en -opdrachten waarbij leerlingen moeten samenwerken, bevorderen de teambuilding en het verder ontwikkelen van sociale vaardigheden. Zorg ervoor dat deze opdrachten divers zijn en dat alle leerlingen hierin een actieve rol hebben.
2. Gesprekstechnieken en communicatie: Leerlingen leren hoe ze effectief kunnen communiceren, zowel verbaal als non-verbaal. Oefeningen, zoals het geven en ontvangen van feedback, het voeren van gesprekken in een kring en rollenspellen over hoe om te gaan met conflicten, kunnen hieraan bijdragen.
3. Emotionele reflectie: Regelmatig reflecteren op hoe ze zich voelen kan leerlingen helpen hun emoties beter te begrijpen en te uiten. Met de RULER-methode kun je leerlingen hierin ondersteunen. RULER staat voor Recognize, Understand, Label, Express en Regulate. Oftewel: Herkennen, begrijpen, labelen, uitdrukken en reguleren. Door leerlingen bekend te maken met alle soorten emoties kunnen ze deze beter benoemen. Ook is het waardevol om leerlingen verschillende ervaringen te laten delen met hun klasgenoten of ze deze te laten opschrijven.
4. Mindfulness en ontspanningstechnieken: Stress en angst kunnen verminderen door leerlingen technieken aan te leren om zich te ontspannen en mindful te zijn. Korte meditatiesessies, ademhalingsoefeningen of een wandeling kunnen hierbij helpen.
5. Gastsprekers en workshops: Nodig gastsprekers uit om te praten over onderwerpen als pestgedrag, vriendschap en omgaan met stress. Een interactieve manier om deze thema’s verder te verkennen.
6. Diversiteit en inclusiviteit: Bespreek het belang van respect voor diversiteit en inclusiviteit. Naast discussies kunnen films en literatuur die deze thema’s behandelen, hierbij ondersteunen.